HOME | DD

Description
Armaz - Once the supreme God of the Kingdom of Kartli

According to the old scripts his cult became dominant due to Pharnavaz I of Iberia in 4th century BC after his crowning and was abolished eight hundred years later, when Christianity was declared as the religion of the kingdom. A statue of Armaz made of copper and gold and adorned with jewels once stood in the ancient city of Mtskheta - then capital of the Georgian kingdom. It was said to be shaped as a man wearing armor, with a sword in hand.

Not much is said about his nature and function. There are two leading theories. One is that Armaz is a variant of Ahura Mazda of Persians - a rather unfounded theory, since the two seem to have almost nothing in common. But a more fitting theory is that he is connected to the Moon God of the Hittites - Arma.

Why is the second theory a superior one? The only sources of (highly debatable) information claim that he had a feud with the the God of Chaldeans referred to as Itrujan, and the two were believed to be taking turns to send calamities upon each other, Armaz specifically using tides of the sea to crush Itrujan's temples. His governance of the tidal waves coupled with his warrior's attire is the only real clue we have. The moon was always a widely worshipped deity and traces of the moon cult could still be found centuries later in folklore and regional traditions. And in all of them the Moon seems to come across as a warrior and a jealous deity whose fury should be avoided at all times.

არმაზი - ერთ დროს ქართლის სამეფოს უზენაესი ღმერთი

ძველი ხელნაწერების მიხედვით მისმა კულტმა ფარნავაზ I-ის წყალობით, მისი ტახტზე ასვლის შემდეგ დომინანტობა მოიპოვა, ძვ. წ. მე-4 საუკუნეში და რვაასი წლის შემდეგ განადგურდა, როცა ქრისტიანობა სამეფოს მთავარ რელიგიად გამოცხადდა. არმაზის ძეგლი, დამზადებული სპილენძისა და ოქროსგან და შემკული ძვირფასი თვლებით, გადმოცემის მიხედვით ერთ დროს მცხეთის უძველეს ქალაქში იდგა - ქართული სამეფოს მაშინდელ დედაქალაქში. გადმოცემის მიხედვით ის გამოსახავდა აბჯარასხმულ კაცს ხმლით ხელში.

მის ბუნებასა და ფუნქციაზე ბევრი არაფერია ნათქვამი. არსებობს ორი წამყვანი თეორია. ერთი ისაა, რომ არმაზი სპარსელთა აჰურა მაზდას ვარიანტია - საკმაოდ უსაფაუძვლო თეორია, რადგან ამ ორს საერთო თითქმის არაფერი აქვთ. მაგრამ მეორე, უფრო დამაჯერებელი თეორია არის, რომ იგი დაკავშირებულია ხეთების მთვარის ღმერთ არმასთან.

რატომ არის მეორე თეორია უპირატესი? ინფორმაციის (საკმაოდ საკამათო) წყაროები ირწმუნებიან, რომ არმაზს მტრობა ჰქონდა ქალდეველთა ღმერთ ითრუჯანთან, და მაშინდელი რწმენით ეს ორნი ერთმანეთს უბედურებას უგზავნიდნენ, კონკრეტულად არმაზს ზღვის ტალღები მიუვლენია ითრუჯანის სალოცავების დასანგრევად. მის მიერ ტალღების მართვა და მისი მეომრული აღჭურვილობა ერთადერთი რეალური მინიშნებაა, რაც გვაქვს. მთვარის თაყვანისცემა ყოველთვის ფართოდ იყო გავრცელებული და მთვარის კულტის კვალი საუკუნეების შემდეგაც მოიპოვება ფოლკლორსა და კუთხურ ადათ-წესებში. ყველა მათგანში მთვარე ჩანს, როგორც მეომარი, და ეჭვიანი ღვთაება, რომლის რისხვასაც ყოველთვის უნდა ერიდო.

Description
Armaz - Once the supreme God of the Kingdom of Kartli

According to the old scripts his cult became dominant due to Pharnavaz I of Iberia in 4th century BC after his crowning and was abolished eight hundred years later, when Christianity was declared as the religion of the kingdom. A statue of Armaz made of copper and gold and adorned with jewels once stood in the ancient city of Mtskheta - then capital of the Georgian kingdom. It was said to be shaped as a man wearing armor, with a sword in hand.

Not much is said about his nature and function. There are two leading theories. One is that Armaz is a variant of Ahura Mazda of Persians - a rather unfounded theory, since the two seem to have almost nothing in common. But a more fitting theory is that he is connected to the Moon God of the Hittites - Arma.

Why is the second theory a superior one? The only sources of (highly debatable) information claim that he had a feud with the the God of Chaldeans referred to as Itrujan, and the two were believed to be taking turns to send calamities upon each other, Armaz specifically using tides of the sea to crush Itrujan's temples. His governance of the tidal waves coupled with his warrior's attire is the only real clue we have. The moon was always a widely worshipped deity and traces of the moon cult could still be found centuries later in folklore and regional traditions. And in all of them the Moon seems to come across as a warrior and a jealous deity whose fury should be avoided at all times.

არმაზი - ერთ დროს ქართლის სამეფოს უზენაესი ღმერთი

ძველი ხელნაწერების მიხედვით მისმა კულტმა ფარნავაზ I-ის წყალობით, მისი ტახტზე ასვლის შემდეგ დომინანტობა მოიპოვა, ძვ. წ. მე-4 საუკუნეში და რვაასი წლის შემდეგ განადგურდა, როცა ქრისტიანობა სამეფოს მთავარ რელიგიად გამოცხადდა. არმაზის ძეგლი, დამზადებული სპილენძისა და ოქროსგან და შემკული ძვირფასი თვლებით, გადმოცემის მიხედვით ერთ დროს მცხეთის უძველეს ქალაქში იდგა - ქართული სამეფოს მაშინდელ დედაქალაქში. გადმოცემის მიხედვით ის გამოსახავდა აბჯარასხმულ კაცს ხმლით ხელში.

მის ბუნებასა და ფუნქციაზე ბევრი არაფერია ნათქვამი. არსებობს ორი წამყვანი თეორია. ერთი ისაა, რომ არმაზი სპარსელთა აჰურა მაზდას ვარიანტია - საკმაოდ უსაფაუძვლო თეორია, რადგან ამ ორს საერთო თითქმის არაფერი აქვთ. მაგრამ მეორე, უფრო დამაჯერებელი თეორია არის, რომ იგი დაკავშირებულია ხეთების მთვარის ღმერთ არმასთან.

რატომ არის მეორე თეორია უპირატესი? ინფორმაციის (საკმაოდ საკამათო) წყაროები ირწმუნებიან, რომ არმაზს მტრობა ჰქონდა ქალდეველთა ღმერთ ითრუჯანთან, და მაშინდელი რწმენით ეს ორნი ერთმანეთს უბედურებას უგზავნიდნენ, კონკრეტულად არმაზს ზღვის ტალღები მიუვლენია ითრუჯანის სალოცავების დასანგრევად. მის მიერ ტალღების მართვა და მისი მეომრული აღჭურვილობა ერთადერთი რეალური მინიშნებაა, რაც გვაქვს. მთვარის თაყვანისცემა ყოველთვის ფართოდ იყო გავრცელებული და მთვარის კულტის კვალი საუკუნეების შემდეგაც მოიპოვება ფოლკლორსა და კუთხურ ადათ-წესებში. ყველა მათგანში მთვარე ჩანს, როგორც მეომარი, და ეჭვიანი ღვთაება, რომლის რისხვასაც ყოველთვის უნდა ერიდო.